8 telen&trends in onze dicht bebouwde glastuinbouwgebieden. Ook is niet overal aardwarmte beschikbaar.” Volgens Bakker is er in Nederland ongeveer ruimte voor 1.000 hectare geothermisch verwarmde kassen, circa 10% van het totale glasareaal. Dit areaal kan nog toenemen als de kassen beter worden geïsoleerd, bijvoorbeeld met behulp van energieschermen. Het Nieuwe Telen De grote doorbraak wordt verwacht van Het Nieuwe Telen (HNT), dat voortborduurt op de kennis en ervaring die bij Wageningen UR werd opgedaan met gesloten en semigesloten kassen. HNT stelt het gewas centraal en vermijdt onnodig verbruik van fossiele brandstoffen. Er moet vooral anders worden omgegaan met vocht in de kas. Volgens Arie de Gelder, onderzoeker kasklimaat en energie, is vooral de prioriteitstelling nieuw: “Maak vooraf een plan en spiegel dat aan het werkelijke verbruik. En laat de zon zo veel mogelijk het werk doen om de kas op te warmen.” De belangrijkste aanpassingen in de kas zijn een extra energiescherm voor isolatie en een systeem voor ontvochtiging. Voor ontvochtiging wordt een warmtewisselaar geïnstalleerd waarmee droge buitenlucht kan worden opgewarmd. Daarna wordt de lucht verdeeld over luchtslangen die onder het gewas worden gehangen. In plaats van grote luchtbehandelingskasten, zoals in semigesloten kassen, volstaan eenvoudige warmtewisselaars. Ook zijn geen dure aquifers nodig, zoals in een gesloten kas. Schermen zijn heel belangrijk in HNT, verklaart De Gelder. “Wij gaan nu standaard uit van een dubbel scherm. Wij hebben het vochtprobleem onder het scherm beetgepakt. Als je droge lucht van buiten opwarmt en in de kas brengt, tussen het gewas, waar het moet zijn, kun je dat oplossen. Wij zeggen ook tegen telers: wacht even met het opentrekken van je schermen. Laat eerst de zon de kas rustig opwarmen. Dan maar wat minder lang licht, waarbij het natuurlijk wel van belang is hoog transparante schermen te gebruiken. In de tomatenteelt werd lang gezegd: een scherm werkt niet. Dat kost productie in de zomer. Maar energiebesparing in de winter is belangrijker dan een paar ons productie- verlies in de zomer. Het gaat om het totaalplaatje.” Duurzaam imago HNT is voor alle telers zinvol, zegt De Gelder: “Zelfs voor de slateelt, waar heel weinig energie in gaat. Het is altijd goed om eerst na te denken over je teeltstrategie. In de praktijk is gerbera het verst als telersgroep. >> “Het Nieuwe Telen stelt het gewas centraal en vermijdt onnodig verbruik van fossiele brandstoffen.”
telen&trends
To see the actual publication please follow the link above